راه رفتن در خواب که با عنوان خواب‌گردی هم شناخته می‌شود، نوعی اختلال خواب می‌باشد که فرد در حالی که خواب است، بر می‌خیزد، راه می‌رود و حتی کارهای دیگری انجام می‌دهد.
این اختلال عموما در مراحل اولیه خواب صورت می‌گیرد و وقتی فرد از خواب بیدار می‌شود به هیچ عنوان خاطره‌ای از آن رویداد به یاد نمی‌آورد.
خود این اختلال به خودی خود آسیب نمی‌رساند اما اگر با فعالیت‌های مخاطره‌آمیز مثل رانندگی در خواب همراه شود، می‌تواند موجب آسیب به خود و دیگران شود.
نشانه‌ها
فرد در حالی که کاملا در خواب فرو رفته و ممکن است چشمانش نیز باز باشد، ناگهان بر می‌خیزد،
بدون هدف حرکت می‌کند، نگاه فرد ثابت و بدون احساس است، جهت یابی خاصی ندارد، به هیچ مکالمه‌ای پاسخ نمی‌دهد اما گاهی ممکن است فعالیت‌هایی مثل باز کردن در و پوشیدن لباس و...انجام دهد که به نظر هدفمند می‌رسند و دیگر اینکه به سختی می‌توان او را از خواب بیدار کرد.
دلایل
در واقع هنوز دلیل مشخص و دقیقی برای راه رفتن در خواب بیان نشده است،عده‌ای معتقدند که یک پدیده درون خانوادگی می‌باشد و شاید ۸۰ درصد افرادی که در خواب راه می‌روند دست‌کم یکی از اعضای خانواده‌شان هم خواب‌گرد هستند،اما عوامل دیگری مثل اختلالات عصبی (استرس،افسردگی،نگرانی) مشکلات مجاری تنفسی، آسیب‌های روانی که ریشه در کودکی فرد دارند، موارد دیگری مثل مصرف الکل و بعضی داروهای خاص، عوامل استرس‌زا و خواب ناکافی نیز می‌توانند سبب بروز خواب‌گردی فرد شوند.
درمان
می‌توان گفت که هیچ درمان مشخصی برای خواب‌گردی وجود ندارد اما با رعایت بعضی موارد می‌توان این اختلال را مدیریت کرد.
بهتر است فرد برنامه مشخص و منظمی برای خوابیدن و بیدار شدن داشته باشد، یعنی در یک ساعت معین بخوابد و در یک ساعت معین بیدار شود، دمای اتاق فرد مناسب باشد، از آنجایی که کاهش استرس یکی از بهترین روش‌های مهار خواب‌گردی‌ست بنابراین تمرینات آرام‌سازی عضلانی و مدیتیشن می‌تواند موجب کاهش استرس و فشارهای روانی شده در نتیجه به بهبود خواب کمک کند، از مصرف کافئین قبل از خواب پرهیز کند، ورزش منظم روزانه و هم‌چنین ساعات کافی خواب هم می‌تواند خواب‌گردی را کاهش ببخشد.
لازم است برای این افراد محیطی امن فراهم شود به عنوان مثال چنین فردی در طبقه دوم تخت‌های دوطبقه قرار نگیرد، درها و پنجره‌ها دارای حفاظ و قفل نگهدارنده باشند، وسائل شکننده و نوک‌تیز از دسترس او دور نگهداشته شوند.
به یاد داشته باشید که بیدار کردن فردی که در حال راه رفتن در خواب است نه تنها کمکی به فرد نمی‌کند بلکه چون احتمال ترسیدن وی وجود دارد اوضاع را وخیم‌تر خواهد کرد، پس بهتر است او را مدیریت کرده و به رختخواب هدایت کنید؛ لازم است احتیاط های لازم جهت احتمال سقوط، دسترسی به اشیاء خطرناک و احتمال بیرون رفتن از خانه و یا رانندگی کردن را نیز مد‌نظر قرار دهند.
نویسنده:سیما سهیل الوندی
- ۹۷/۰۶/۰۷